İNDİR
Türkiye EkonomisiÜNİTE 8
(ÖZET)
ÖDEMELER DENGESİ, DIŞ BORÇLAR VE DÖVİZ PİYASASI
Türkiye 60 lı ve70 li yıllarda ithal ikameci politikasına devam etmiş dünya ekonomileri ile bütünleşmesini 1980li yıllara kadar ertelemiştir.
Bir yıl içinde ülkenin yerlileri ve yabancıları arasındaki ödemeleri sistematik şekilde tutulmasına ödemeler dengesi denir.
Resmi rezevlerin ödemeler dengesini denkleştirici özelliği vardır.
Sabit kur sisteminde resmi rezerv ihtiacı en üst düzeydedir.
Ödemeler bilançosu verilerini tcmb hazırlar.
Cari işlemler açığının temel kaynağı dış ticaret işlemleridir.
Cari açığın kapatılması için; portföy akımları, doğrudan yatırım, kredi mekanizması kullanıbilir.
Osmanlıda almanya fransa rusya gibi büyük devletlere düvel-i muazzama denir.
Osmanlının ithal ettiğini ürünler; dokuma ve giyim eşyaları, şeker , un, gıda maddeleri.
1980 de tarım ürünleri en fazla ihraç edilen ürünlerdir.
1980-2011 ise sanayi ürünlerinin ihracatı artmıştır.
Türkiyenin en çok ihracat yaptığı ülkeler: almanya İngiltere italya fransa ırak
Türkiyenin en çok ithalat yaptığı ülkeler: rusya almanya çin abd italya
Türkiyenin ilk üç ihracat kalemleri: motorlu akra taşıtları, kazanlar makine ve cihazlar demir ve çelik
Türkiyenin ilk üç ithalat kalemleri: mineral yakıt ve yağlar, kazanlar makine ve cihazlar, demir ve çelik
Yabancı sermaye ile ilgili ilk kanun 1951 yılında 5821 sayılı yabancı sermaye teşvik kanunu dur.
200 yılında doğrudan yabancı sermaye kanunu uygulanmış buna görebürokratik işlemler azaltılmış, ekonomik sosyal ve siyasal güvenceverilmiştir.
Türkiyeye en fazla doğrudan yatırım yapan ülkeler Hollanda almanya Lüksemburg Belçika fransa avusturyadır.
Dünyada en fazla doğrudan yatırım yapılan ülke abddir.
Osmanlı en fazla borcu fransa ve ingiltereden almış iç borç olarak sa türkiye
Türkiye de 2001 den itibaren dalgalı kur uygulanmaya başlamıştır.
1990 yılında finansal serbestlik politikasına geçilmiştir.
Ödemeler bilançosunda 2 temel hesap bulunur. Cari işlemler hesabı, sermaye hesabı
Sabit kur rejiminde rezerv ihtiyacı en üst düzeydedir.
Esnek ya da dalgalı kur rejiminde rezerv ihtiyacı az dır.
Ödemeler bilançosunda eses alınan para birimi abd dolarıdır.
Cari işlemlerin altına kaydedilen en önemli hesap dış ticaret işlemleridir.
Cari işlemler hesabındaki açığın temel kaynağı dış ticaret işlemlerindeki açıklardır.
Cari işlemler açığı enflasyon ile ilgili fikir vermez.
Cari işlemler açığının kapatılması için en sağlam yok doğrudan yatırımlardır.
Osmanlının ihracatında tarım ürünleri ve maden ürünleri başı çeker.
1923-1932 arasında en büyük açık 1929 yılında verilmiştir.
İhracatın ithalatı karşılama oranı 1980-2011 yılları arasında %63,7 dir.
1980 de bireysel olarak ihracatımızda en ağırlıklı ürün tarım ürünleridir. 1980-2011 ise sanayi.
Almanya türkiyenin ihracatındaki en büyük paya sahiptir.
Rusya türkiyenin ithalatında en büyük paya sahiptir.
2011 yılı verilerine göre ihracat kalemleirnden en çok motorlu kara taşıtları yer alır.
Türkiyede ithalat olarak en büyük pay pamuğa aittir.
Tasarruflar toplamı yatırımları karşılayacak düzeyde değilse cari açık oluşur.
1854 yılında Osmanlı ilk dış borcunu almışmıştır.
Osmanlının ilk borcu kırım savaşından sonra oluşmuştur.
Osmanlıdan kalan borçların son taksitini türkiye 1954 yılında ödemiştir.
Osmanlı en fazla borcu fransadan almıştır.
Türkiye ilk dış borcunu demir yolları ve Haydarpaşa limanı kamulaştırılması için almıştır.
1948-1949 döneminde abd den 50 milyon dolarlık dış yardım alınmış buna Marshall planı denmiştir.
Türkiyenin dış borçlarının üçte birinden azı kısa vadalidir.
