İNDİR
Türkiye EkonomisiÜNİTE 7
(ÖZET)
TÜRKİYE DE FİNANSAL YAPI, KRİZLER VE EKONOMİK İSTİKRAR KARARLARI
Dünyada ilk merkez bankası 1694 yılında İngiltere de kurulmuştur.
Parayı ve para politikasını kontrol eden, likidite kaynağı olan ve büyük ölçüde kamu kurumu olan oluşumlara merkez bankası denir.
Merkez bankasının en önemli özelliği ekonomiye fon kaynağı olabilecek son kurum olmasıdır.
Türkiyede merkez bankası 1923 izmir iktisat kongresinde fikir olarak 1 ocak 1935 de fiilen göreve başlamıştır.
2001 tarih ve 4561 sayılı kanunla türkiye merkez bankası görevi fiyat istikrarını sağlamak ve enflasyonu kontrol etmek olarak tanımlanmış.
Disponibilite: mevduat kabul eden bankaların taahhütlerine karşılık nakit ve ya nekite dönüşümü kolay varlıkları bulundurma zorunluluğudur.
Ticaret (mevduat) bankaları: para ve paranın ikamesi temel faaliyet alanı olan bankalardır.
Katılım Bankaları: Faizsiz bankacılık yaparlar, parayı ticaret yapılmasını sağlayan bir araç olarak gören bankalardır.
Kalkınma bankaları: Gelişmekte olan ülkelerde sermayesi yetersiz firmalara yada büyük ölçekli firmalara fon sağlayan ekonomik yada teknik destek veren bankalardır.
Yatırım Bankaları: Gelişmiş ülkelerde atıl fonların menkul değer alım satımında aracılık eden bankalar.
Ekonomik istikrarsızlıkların nedenleri: dünya ekonomisindeki gelişmeler, ülke içi politik istikrarsızlıklar, ülk ekonomisindeki yapısal sorunlar, yanlış politikalar.
İki çeşit ekonomik kriz vardır. Reel sektör krizleri ve finansal krizler.
Mal ve hizmet piyasasında oluşan enflasyon ve durgunluk olarak kendini belli eden istihdamı etkileyen kriz reel sektör kriizdir.
Finansal piyasalarda oluşan ülkelerin borsa ve diğer piyasalarını etkileyen kriz finansal krizdir.
Ortodoks: fiyat istikrarı sağlamak için sıkı para maliye ve sabit kur politikalarını kullanan politika çeşitidir.
Ortodoks politikada temel amaç üretimin artmasıdır.
Heterodoks: Ortodoks politikalar artı ücret ve fiyat kontrollerini içeren politikadır.
4 Ağustos 1958 türkiyede ilk kapsamlı istikrar programı
10 ağustos 1970 %67 devalüasyon ile dolar kuru 15 lira olarak belirlenmiştir.
24 ocak 1980 temeli Ortodoks istikrar politikalarına dayanır.
5 nisan kararları hem Ortodoks hem heretodoks özellikler barındıran bir politikadır.
Mortgage krizi ödeme gücü riskli kişilere konut kredisi verilerek büyüyen risk ortamında faizlerin yükselmesiyle kredileirni ödeyemeyen ve sonucu olarak oluşmuş krizdir.
1863 yılında Osmanlı bankası İngiliz ve Fransız sermayesi ile kurulmuştur.
İlk banka kurma fikri izmir iktisat kongresinde dile gelmiştir.
Türkiye cumhuriyet merkez bankası harizan 1930 da kurulmuştur.
Türkiyede toplam banka sayısı 2002-2011 döneminde 58 den 48 e düşmüştür.
Ekonoik krizler 2 başlık altında toplanır.
Reel krizler kendi içinde 2 ye ayrılır.
Finansal krizler kaynğına göre kendi içinde beşe ayrılır
Bir ülkenin borcunu ödeyemeyeceğini ilan etmesi moratoryum ilan etmektir.
Konversiyon borçların ertelenmesi demektir.
1929 dünya bunalımı borsa krizlerine en iyi örnektir.
1997 asya krizi ikiz krize örnek teşkil eder.
İmf Ortodoks istikrar politikasını desteklemektedir.
4 ağustos 1958 istikrar kararlarında dolar kuru 2,8 liradan 9 liraya çıkarılmıştır.
Petrol şoku 1974 1978 yıllarında türkiyeyi çok olumsuz etkilemiştir.
24 ocak 1980 kararları sonrasında sanayideki %9,9 luk büyüme en büyük büyüme olmuştur.
Türk lirası 1989 tarihinde konvertibl hale gelmiştir.
2001 de ekonomik büyüme %-9,5
2001 krizinden sonra hükümetin krize ilk tepkisi döviz kurunu dalgalanmaya bırakmak olmuştur.
2008 küresel krizi mortgage krizi olarak tanımlanır.
